Waarom is onderhoud nodig en wat houdt het in?
Een horloge zonder batterij (een zogenaamde handopwinder of automaat) bestaat uit soms wel 100 of meer verschillende onderdelen. Een groot deel daarvan beweegt voortdurend. Dat begint bij de balans die vaak meer dan 21.000 keer per uur heen en weer slingert en de secondenwijzer in kleine stapjes aandrijft naar 1.440 omwentelingen per dag. Door middel van een gecompliceerd radarwerk wordt dat teruggebracht naar 24 omwentelingen per dag voor de minuten, 2 omwentelingen per dag voor de uren, 1 omwentelingen per week voor de dagaanduiding en 1 keer per maand voor de datum. Sommige horloges hebben tevens een maand aanduiding en een maanfase die elk dus ook een ander ritme hebben zoals in deze Omega Speedmaster 'Triple Date'.
.jpg/picture-200?_=16f1f9c1b90 "Omega Speedmaster Triple Date")
Een horloge is goed te vergelijken met een auto met 7 versnellingen en aandrijving voor de airco, dynamo, stuurbekrachtiging enzovoort. Maar dan wel één waarvan 24 uur per dag de motor draait!
Al die bewegende onderdelen hebben smering nodig en afhankelijk van het aantal omwentelingen van het onderdeel moet dat met dunne of dikkere olie en vetten gebeuren. Te dikke of te veel olie op een snellopend radartje kan remmend werken waardoor het horloge niet goed loopt en te dunne of te weinig olie op onderdeel waar veel kracht op staat kan weer leiden tot te weinig smering en dus slijtage. Het is niet ongebruikelijk dat er 5 of meer verschillende smeermiddelen nodig zijn in één uurwerk.
Op den duur (gemiddeld rond elke 5 jaar) moet de olie door de horlogemaker vervangen worden. Het kan zijn werking verliezen, vervuild zijn geraakt en - zelfs zonder dat een horloge wordt gebruikt - indrogen en verharden. In het beste geval gaat het horloge slecht lopen en het slechtste geval treedt er slijtage op zonder dat je het in de gaten hebt en moeten er onderdelen vervangen worden. Voor vintage horloges en high end horloges is de verkrijgbaarheid van onderdelen soms een probleem waardoor de kosten vaak aanzienlijk zijn.
Bij een kwalitatief goed horloge waarvan op tijd 'de olie ververst is' zal een vervanging van mechanische onderdelen zelden nodig zijn en gaat het met gemak generaties lang probleemloos mee. Zoals deze 50 jaar oude maar nog steeds perfect werkende Omega.
.jpg/picture-200?_=16f15d9d8e0 "Onderhoud aan een Omega horloge uurwerk")
Om een uurwerk goed te kunnen smeren wordt het eerst gedemonteerd en vervolgens in losse onderdelen gereinigd. Dat reinigen gaat in een machine met 3 verschillende baden. Daarna wordt het onderdeel voor onderdeel weer in elkaar gezet en voorzien van de juiste hoeveelheid en soort smering. Het olie geven gebeurt altijd conform de specificaties van de fabrikant en dat kan per uurwerk verschillen. Vervolgens wordt het zo afgesteld dat de balans een goede en gelijkmatige uitslag maakt en dat het horloge in alle posities met een minimale tijdafwijking het zo'n twee dagen volhoudt zonder dat het tussentijds opgewonden hoeft te worden. Dit hele proces wordt een service genoemd.
Je kunt deze pagina delen via email, whatsapp, facebook en twitter